Kansengelijkheid - De evenwichtige gemeente

Portefeuillehouders: Groothuismink, van der Laan, Slegers, Tuijn

Programmadoelstelling en de rol van de gemeente

We willen een gemeente zijn waarin iedereen gelijke kansen heeft en volwaardig kan meedoen in de samenleving. We zetten kinderen en jongeren, en hun ouders, op de eerste plaats. Ons beleid stimuleert dat ieder kind een kansrijke start maakt in het leven en talenten kan ontplooien. Dat betaalt zich een heel leven lang terug. We zorgen voor een stevig vangnet om stress door o.a. langdurige schulden te verminderen. Bestaanszekerheid en betekenisvol zijn in de samenleving zijn heel belangrijk om (stress gerelateerde) gezondheidsproblemen te voorkomen. Daarom zetten we in op actieve deelname in het arbeidsproces van schoolverlaters en van volwassenen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt.
Het maakt uit waar je wieg staat in Zaanstad en daar willen we wat aan doen. We werken aan meer diverse wijken waar kinderen kunnen opgroeien in een kansrijkere, stimulerende, taalrijke, open en diverse omgeving. We weten dat dit de concentratie van armoede en kansenongelijkheid in wijken vermindert. We zorgen voor een leefbare, groene en veilige woonomgeving waarin mensen elkaar makkelijk kunnen ontmoeten. Structureel sport- en cultuuraanbod zijn dichtbij, zodat iedereen erbij hoort en een leven lang kan meedoen.

Terugblik en realisatie 2023

Werken aan kansengelijkheid betekent focussen op jeugd. Enerzijds door kinderen samen met hun ouders te helpen bij hun ontwikkeling. Maar minstens zo belangrijk is het versterken van het dagelijks leven en voldoende bestaanszekerheid op het terrein van inkomen, wonen en veiligheid. Stress op die vlakken zet de ontwikkeling van kinderen en gezondheid van hele gezinnen onder druk. Jaarlijks zetten we stappen op al deze terreinen. Resultaten vragen lange adem en doorzettingsvermogen.

Dit is wat we in 2023 deden voor kansengelijkheid:

De ontwikkeling van kinderen versterken
Peuters die dat nodig hebben, vingen we dit jaar voor het eerst op in een kleine groep met meer begeleiding: de peuterplusgroep. De behoefte blijkt groter dan één groep en vraagt uitbreiding naar het midden en noorden van de gemeente. Samen met de schoolbesturen zijn we niet tevreden over hoeveel kinderen we bereiken met de vroegschoolse educatie. We hebben plannen bijgestuurd om gemeentebreed meer effect te bereiken. Vooral in Zaandam-Oost zien we dat ouders onvoldoende bekend zijn met vroegschoolse educatie; daarom investeren we met de Pact-partners in een samenhangend pakket interventies vanaf de jongste kinderjaren, zoals Moeders van Zaandam en Dreumesspelen. Door in die fase contact en vertrouwen op te bouwen, maken we de stap naar VVE kleiner en meer vanzelfsprekend.
Voor de schoolgaande kinderen hebben we ingezet op schoolmaatschappelijk werk en brugfunctionarissen om de ouderbetrokkenheid te versterken. Op de middelbare scholen hebben we jongerenwerk op school voortgezet. Het Jongerenloket zet in op het voorkomen van schooluitval, het behalen van een startkwalificatie en het vinden van een (stage)baan. De regionale aanpak jeugdwerkloosheid ondersteunt kwetsbare jongeren met een hoger uitvalrisico eerder en beidt langere en intensievere nazorg.

Het versterken van het dagelijks leven
Door het versterken van initiatieven, gebiedsgericht werken en het faciliteren van de buurthuizen hebben we gewerkt aan het bevorderen van een stevig vangnet in de buurt. Aansluiten bij behoeftes en wensen van inwoners uit de gemeente Zaanstad is het uitgangspunt en zo dragen we bij aan het verbeteren van de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de gemeente. Voorbeelden van initiatieven die we dit jaar ondersteunden zijn: Next level Chill Academy, Poelenburg Beach, Buurtwinkeltje Saendelft, de Bubbel in Poelenburg voor en door buurtbewoners, het weggeefhuis Kogerveld en de opvang van Oekraïense vluchtelingen door bewoners in ‘t Buut.
We hebben gezamenlijk flinke stappen gezet in de uitbouw van het netwerk Stille krachten. Alle ‘private’ Zaanse initiatieven die met armoedehulp bezig zijn, zijn bij elkaar gebracht en concreet ondersteund.
Voor en met hen kwam een zomerevenement tot stand met als thema cultuur, in actieve samenwerking met Fluxus. Via een appgroep is het hele jaar actief onderling contact, waarbij goederen, kennis en contacten zijn gedeeld.

Vergroten van de bestaanszekerheid van gezinnen
Dit jaar is de herijking van het armoedebeleid afgerond. We kunnen hiermee de aanpak, die rekening houdt met de stress die schulden oplevert (Saenbility), en de schulddienstverlening speciaal voor jongeren (Get a Grip) structureel doorzetten. Evenals de vroegsignalering van schulden en de aanpak Ondernemers met geldzorgen. We zijn gestart met het project Financiële APK, waarmee we inwoners beter willen wijzen op financiële regelingen en hulp. Het lokaal beleid, de energietoeslag en andere inkomensondersteunende maatregelen geven een daling aan in het aantal minimahuishoudens in Zaanstad. In september 2023 ging de ZaansePas voor alle inwoners van start met het eerste aanbod vanuit ondernemers. Minimahuishoudens en mantelzorgers kregen de ZaansePas gratis. De regeling Meedoen Zaanstad voor kinderen uit minima huishoudens staat onder meer op de pas.
Vanuit het PACT zorgen we voor nabijheid om meer effect te bereiken: de opleiding in de wijk draait met succes en een ‘Punt in de Wijk’ voor werk en leren is in de maak. De aanpak Werk en meedoen in samenwerking met de taskforce is voortgezet. Niet alleen stromen hiermee veel mensen uit de uitkering, het geeft mensen ook de gelegenheid om mee te doen naar vermogen. Dit is onmisbaar bij het versterken van het gewone leven van kwetsbare inwoners. De wereld van mensen groeit. Ze worden (weer) onderdeel van een groter geheel, vinden zingeving en een passende plek om mee te doen. In de praktijk vraagt de begeleiding van de laatste groep iets anders dan we vooraf bedacht hadden. Dit vraagt het komende jaar om bijsturing.
De inburgering is sinds 2022 weer een verantwoordelijkheid van de gemeente. Sindsdien zijn bijna 700 mensen hiermee gestart. Met het Rijk en de regio zijn afspraken gemaakt over de verspreiding over de regio van opvang van asielzoekers door het COA, ontheemden uit Oekraïne, de huisvesting van statushouders en de opvang van minderjarige asielzoekers. Zaanstad werkte als één van de eerste gemeenten in Nederland mee aan de aanpak in het kader van de nieuwe spreidingswet door zich in te spannen om de komende zeven jaar vluchtelingen op te vangen in de Achtersluispolder en aan de Gerrit Bolkade.

Maatschappelijke voorzieningen
De sturing op maatschappelijke voorzieningen in onze groeiende gemeente levert zichtbare resultaten op. Het gaat om planvorming en kansenverkenning, voorbereiding en daadwerkelijke realisatie van voorzieningen, door de gemeente, maar ook door en met partners in de gemeente. In startnotities voor gebiedsontwikkeling worden voorzieningen in beeld gebracht: waar is behoefte aan, waar zouden ze passen en hoeveel ruimte is ervoor nodig? Op een aantal plekken worden nieuwe voorzieningen voorbereid, zoals het Huis van de Wijk in Poelenburg (onderdeel van project Jaspersstraat), de cultureel-maatschappelijke voorziening aan het Durghorstplantsoen, (tijdelijke) huisvesting De Vuister, en basisschool en zorgcentrum op de Behouden Haven en gezondheids- en wijkvoorzieningen in Jonker Juffer (Kogerveld). Geopend zijn onder andere sportpark Hoornseveld, in de Panneroodstraat (vervangend buurthuis Kleurrijk) en diverse onderwijslocaties zoals Dynamica XL in Wormerveer.