Verbonden partijen

Gemeenschappelijke regeling - bedrijfsvoeringsorganisatie

De gemeenschappelijke regeling is getroffen voor het doeltreffend en doelmatig uitvoeren of doen uitvoeren van de taken van de colleges voortkomend uit of samenhangend met de Participatiewet en de Wet sociale werkvoorziening.

Per 1 januari 2018 hebben de gemeenten Purmerend en Zaanstad samen het Participatiebedrijf opgericht om effectiever te zijn in de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening en de Participatiewet. Namens Zaanstad heeft wethouder Onclin zitting in het bestuur en wethouder Groothuismink is waarnemer.

Er is sprake van duale aansturing waarbij de wethouder financiën invulling geeft aan de eigenaarsrol en het inhoudelijk opdrachtgeverschap is belegd bij de beleidsportefeuillehouder.

Ontwikkelingen

Het veld waarin Werkom opereert is sterk in beweging. De arbeidsmarkt is krap, maar de mensen die nog niet aan het werk zijn, hebben veel begeleiding en andere vormen van ondersteuning nodig om werk te vinden en te behouden. Tegelijkertijd is het stelsel van sociale zekerheid in beweging. De Participatiewet wordt gewijzigd met als doel om de wet menselijker te maken. Daarnaast veranderen de landelijke doelstellingen m.b.t. werk voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. In plaats van mensen te ondersteunen bij het vinden van werk als zij al werkloos zijn, wordt het nieuwe doel om werkloosheid te voorkomen. Daarvoor worden de komende jaren de mogelijkheden voor ondersteuning naar school of werk vergroot.

Het rijk erkent knelpunten voor de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven. Daarom zijn aan de kamer varianten voor oplossingsrichtingen voorgelegd gericht op een duurzame, toekomstbestendige infrastructuur voor sociaal ontwikkelbedrijven.

In dit speelveld ontwikkelt Werkom zich tot sociaal ontwikkelbedrijf als speler die vraag en aanbod op de arbeidsmarkt bij elkaar brengt. Werkom werkt daar gefaseerd naartoe volgens een vastgestelde strategische agenda (zie Rib Mozard zaaknummer 7586620). In oktober heeft de directeur van Werkom de raad bezocht. In zijn presentatie ging hij onder andere in op de missie en visie van Werkom, opvolging van de aanbevelingen van Berenschot en de voortgang op het strategisch plan.

In 2024 zal de GR in lijn worden gebracht met de nieuwe Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Deze aanpassing is in voorbereiding. Het voorstel zal eerst voor zienswijze aangeboden worden aan de Raad. De toestemmingsprocedure volgt daarna.

Risicoprofiel

Het risicoprofiel is hoog. Het maatschappelijk belang is groot, het gaat om kwetsbare mensen. De financiële bijdrage van de gemeente is aanzienlijk.

Risico analyse

Governance

De governance van Werkom is duaal. We sturen als eigenaar van het bedrijf, maar ook als opdrachtgever van het bedrijf. Om die rollen duidelijk te scheiden is er voor gekozen om de rol van eigenaar bij de wethouder financiën neer te leggen. De rol van opdrachtgever ligt bij de vakwethouder, zijnde de portefeuillehouder Werk en Inkomen. Dat heeft ook tot gevolg dat de risicobeheersing ook duaal is en dat verschillende aspecten van risico en beheersing onder de verantwoording van verschillende rollen valt. De rollen kunnen niet los van elkaar opereren. Het gaat om het samenspel van de rollen. De meerjarige kaders vanuit de eigenaarsrol werken door in gewijzigde dienstverleningsovereenkomsten in de opdrachtgeversrol. Signalen vanuit de voortgangsgesprekken  worden meegenomen in de eigenaarsrol. Dit samenspel wordt ambtelijk en bestuurlijk georganiseerd door een overlegstructuur.

• Eigenaarsrol

Vanuit de eigenaarsrol wordt gestuurd op een meerjarig sluitende begroting. In mei is de zienswijze op de meerjarenbegroting in de raad behandeld. Hierin komt naar voren dat het meerjarige beeld vanaf 2023 nog niet sluitend is. De strategische herijking moet tevens leiden tot meer duidelijkheid over de financiering van Werkom op de middellange termijn.

• Opdrachtgeversrol

De opdrachtgeversrol wordt gestuurd vanuit de dienstverleningsovereenkomst Participatie en dienstverleningsovereenkomst Groenonderhoud. In de periodieke voortgangsgesprekken over participatie wordt met Werkom gesproken over instroom, uitstroom, doorlooptijden, klanttevredenheid en de mogelijkheden voor bijsturing. Tevens heeft Werkom eind 2020 een verbeterplan opgesteld. De bedoeling hiervan is om vernieuwingen door te voeren waardoor meer mensen aan het werk komen. Het gaat om zowel de vernieuwing van processen, methoden en organisatorische aanpassingen. In 2021 is Werkom gestart met de uitvoering en in de kwartaalrapportages wordt  hierover gerapporteerd.

Financiële positie

Jaarrekening 2022

Werkom heeft over 2022 een negatief resultaat behaald van € 527.168. Dit resultaat is € 380.000 minder negatief dan was begroot in de gewijzigde begroting 2022. Zoals in de begroting 2022 is opgenomen is het negatieve resultaat ten laste van de algemene reserve gebracht. De algemene reserve is de afgelopen jaren aangevuld met positieve resultaten van die jaren, met als doel om tekorten in de aanloop naar het koersbesluit op te kunnen vangen. Na onttrekking is de stand van de algemene reserve € 1,5 mln.

Begroting 2024

Belangrijke ontwikkelingen:

Werkom heeft de korte termijn maatregelen uit het Berenschotrapport opgepakt. Een eerste financieel effect van deze maatregelen zal zichtbaar zijn in de Werkom begroting van 2025.

Financiële impact:

Werkom maakt de extra bijdragen die nodig zijn van de gemeenten voor een meerjarig sluitende begroting, expliciet zichtbaar. In 2024 is dat € 301.000 lager dan gepresenteerd in het koersbesluit.

Zienswijze

De raad is akkoord met de begroting voor 2024 en heeft expliciet opgeroepen op de begroting van 2025 op te leveren als productbegroting. Daarnaast heeft de raad aan het bestuur van Werkom opgeroepen de doorontwikkeling naar een sociaal ontwikkelbedrijf zichtbaar te maken in beleid, activiteiten en rapportages.

Risico's en beheersmaatregelen

Risico's

In de Werkom-begroting zijn de volgende risico’s benoemd in de risicoparagraaf:

• Omzetverlies in de werkleerbedrijven door een daling van het aantal medewerkers met een SW-indicatie
• Acquisitie van nieuwe opdrachten
• Grotere groei van mensen met een Beschut Werk-indicatie dan begroot, omdat een beschut werkplek binnen de Participatiewet het duurste instrument is
• Privacy en informatiebeveiliging

Het rijk heeft in overweging om per 2025 de (begeleidings)middelen voor beschut werk te verdelen op basis van realisatie. Dit kan zich vertalen in verlaging van het Zaanse participatiebudget.

Beheersmaatregelen

• Werken aan de strategische agenda van Werkom om de vernieuwde koers te implementeren en het financieel resultaat van de organisatie te verbeteren.
• In de Werkom begroting wordt rekening gehouden met de verwachtte groei van het aantal beschut werk-indicaties. De realisatie blijft tot nu toe altijd binnen die verwachting.
• Werkom heeft een chief information security officer (CISO) voor de informatiebeveiliging en een externe functionaris gegevensbescherming (FG), die jaarlijks rapporteren over risico’s en ondernomen of te ondernemen verbeteringen.

Rechtmatigheidsverantwoording

Tot en met 2022 verstrekt de externe accountant een controleverklaring met een oordeel over de getrouwheid en rechtmatigheid bij de jaarrekening. Als gevolg van gewijzigde regelgeving dient het bestuur van Werkom zelf een rechtmatigheidsverantwoording af te geven in de jaarrekening 2023. Werkom betrekt haar accountant bij de voorbereiding hierop.