Product 4.3 Maatschappelijke ondersteuning en ouder worden
Toelichting op product
We willen dat Zaankanters van alle leeftijden kunnen meedoen in de samenleving. Soms is daar hulp bij nodig. Wij spannen ons daarom extra in voor de wijken en de inwoners die ondersteuning het meest nodig hebben. Zoals mantelzorgers, ouderen in kwetsbare situaties, inwoners die psychisch kwetsbaar zijn en dak- en thuislozen. Daarbij streven we naar gelijke kansen voor iedereen. Vergrijzing en het streven om inwoners in kwetsbare situaties zo veel en zo lang mogelijk thuis, in de wijken, te ondersteunen, zorgen voor een financiële uitdaging. Ook de krapte op de arbeidsmarkt en de tekorten in de zorg dwingen ons tot aanpassingen. Dat betekent dat we meer een beroep doen op inwoners, bijvoorbeeld als goede buur, vrijwilliger of als mantelzorger. We zijn ons bewust van de maatschappelijke consequenties hiervan. Wij ondersteunen daarom vrijwilligers(organisaties) en laten mantelzorgers er niet alleen voor staan. Dak- en thuisloosheid is per definitie een ongezonde leef omstandigheid. We zetten in op het voorkomen hiervan en bieden daarnaast een passende aanpak gericht op het (zelfstandig) wonen met begeleiding. Samen met partners in de stad streven we ernaar dat onze ouderen zo lang mogelijk prettig, veilig en gezond blijven wonen in de eigen wijk. Dat vraagt om passende woonruimte en de nabijheid van welzijn, ontmoetingsmogelijkheden en ondersteuning. Omdat de opgave voor gezondheid niet stopt bij onze gemeentegrenzen, investeren we in de samenwerking in de regio. Binnen de regionale en lokale uitwerking van het IZA (integraal zorgakkoord), GALA (gezond en actief leven akkoord) en het regionale programma GOUD (specifiek gericht op betere zorg voor ouderen vanuit de thema’s ‘gezond blijven en zelfstandig wonen’, ‘goed herstel en voorkomen van acute zorg’ en ‘leven met langdurige zorg’) werken we regionaal samen aan betere, toekomstbestendige en betaalbare zorg. Daarnaast participeren we in het regionale Netwerk Dementie en werken we regionaal samen in de aanpak van ggz-problematiek. |
|---|
Naam | Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Begroting 2023 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
% Dat vindt voldoende contacten met andere mensen te hebben | nb | 71% | 75% | 75% | 76% | 76% | Zaanpeiling |
% Dat mantelzorg als zware belasting ervaart | 13% | 17% | 14% | 17% | 17% | 17% | Zaanpeiling |
Toelichting indicatoren
Niet van toepassing.
Terugblik op speerpunten 2023
Woonzorgvisie
We hebben een eerste beeld gekregen van de aandachtsgroepen waarvoor we op basis van het wetsvoorstel Versterken regie volkshuisvesting verplicht zijn een analyse te maken. Een deel van deze aandachtsgroepen is nooit eerder vanuit het gecombineerde perspectief wonen en zorg in beeld gebracht. Binnen de samenwerking Zaanstreek - Waterland en op het MRAniveau werken we aan (onderdelen van) een regionale Woonzorganalyse/ -visie. In 2024 komen we zo tot een integraal beeld.
De acties van het Stedelijk aanjaagteam Ouder worden in Zaanstad zijn geïntegreerd in de gehele woonzorgopgave. Naast het in beeld brengen van aantallen benodigde woningen en zorgplekken werkten we specifiek voor ouderen aan een ketenaanpak voor valpreventie (samen met de GGD), digitale vaardigheden (o.a. training in samenwerking met de Bieb) en activiteiten in de Week tegen eenzaamheid. Van een aantal wijken in Zaanstad heeft het stedelijk aanjaagteam nu een beeld van mogelijkheden voor samenwerking wonen en zorg en ontmoeting, waarmee we de komende jaren verder kunnen.
Actieplan mantelzorg
Onderdelen van het Actieplan Mantelzorg zijn uitgevoerd. In 2023 hebben we campagne gevoerd om het thema Mantelzorg onder de aandacht te brengen. De focus lag op de online campagne, maar ook de straatcampagne is herhaald. De Sociale Wijkteams hebben een plan uitgewerkt om een stedelijk mantelzorgteam in te richten, waardoor we de ondersteuning van de mantelzorgers naar een hoger plan kunnen brengen.
Het Buitenhuis heeft de beoogde bezetting voor het logeren gehaald. Vanaf de zomer worden naast de logeerarrangementen ook flexibele dag arrangementen/coffee and care aangeboden en is een (kleine) pilot gedaan waarin domeinoverstijgend wordt samengewerkt.
De theatervoorstelling Harrie en Jet, over dementie is naar Zaanstad gehaald. Mantelzorgers konden hierbij gebruik maken van de popup coffee and care van het Buitenhuis.
In de Bieb was de tentoonstelling Gezichten van dementie. Daarnaast is een aantal medewerkers van de gemeente getraind in het herkennen en omgaan van inwoners met dementie.
Projecten personen met Onbegrepen Gedrag
We werkten met partners samen in de ‘Regionale Kenniswerkplaats Onbegrepen Gedrag’. Daarin leren we meer over en verbeteren we de laagdrempelige ondersteuning aan de inwoners met een specifieke kwetsbaarheid. De eerste Zaanse pilot startte eind 2023 in Oud Koog/Oud Zaandijk. Daarnaast onderzochten we de mogelijkheid om meer inzet van mensen met ervaringskennis bij organisaties of teams die hier nog niet mee werken, te vergroten. Dat traject gaat in 2024 verder.
Rond de pilots zijn werkgroepen actief die meedenken en de uitkomsten vertalen naar de praktijk of juist vraagstukken vanuit de praktijk inbrengen. Eind november 2023 heeft zo’n eerste leercirkel plaatsgevonden.
Dak- en Thuisloze en kwetsbare volwassenen
In 2023 hebben we ingezet op het vormgeven van kortdurende Maatschappelijke opvang. In Wormerveer is de tijdelijke opvanglocatie aan de Wandelweg geopend. Deze locatie biedt plek aan 14 dak- en thuisloze inwoners. Met hulp en begeleiding van het Leger des Heils werken zij aan herstel.
De pilot uitstroom urgenties is verlengd met een jaar waarin de Zaanse woningcorporaties opnieuw 50 woningen beschikbaar stellen voor uitstroom uit Beschermd Wonen.
Housing First is na een succesvolle pilot van twee jaar nu beschikbaar als structureel zorgaanbod binnen Beschermd Thuis.
Prioriteiten Sociale Wijkteams
De pilot Individuele begeleiding, waarbij Sociale Wijkteams zelf begeleiding laagdrempelig en meer in groepsverband oppakken is in 2023 onderdeel geworden van de reguliere werkwijze. Ook zijn de huiskamers (GGZ) toegevoegd aan de reguliere opdracht. In 2023 startten de wijkteams met nog intensievere samenwerking met Jeugdteam en Centrum Jong ten behoeve van gezinnen: de (complexe) Gezinsaanpak en de Proeftuin Toekomstscenario Jeugd- en gezinsbescherming. Samen met de wijkteams is gewerkt aan werkdrukverlagende maatregelen, onder andere door het uitgeven van indicaties voor onbepaalde tijd in specifieke situaties mogelijk te maken. De overlegstructuur met de wijkteams is verbeterd, waardoor signalen sneller vanuit de praktijk opgepakt kunnen worden in beleid, en andersom.