Daadkrachtig optreden

De bron van deze indicatoren is de landelijke Veiligheidsmonitor die eens per twee jaar beschikbaar komt. Naar verwachting zijn de gegevens over 2022 en 2023 in de tweede helft van 2024 beschikbaar.

Preventieve aanpak Jeugd
Het afgelopen jaar hebben we  een inhoudelijke inhaalslag gemaakt, dankzij rijkssubsidies als Back on Track en Preventie met Gezag. De basis is op orde gebracht en er is beter zicht op de problematiek. Uitgangspunt hierbij is dat we als gemeente de regie hebben, maar het niet alleen kunnen. We doen het samen met onze netwerkpartners, als de buurtbewoners, de politie, de Sociale Wijkteams, het Jeugdteam, Jeugdbescherming, Reclassering en de scholen. In Zaanstad hebben we verschillende instrumenten om regie te voeren op Jeugd en Veiligheid. Bijvoorbeeld gericht op incidenten en (structurele) overlast en  groeps- en persoonsgerichte aanpakken.
Dit jaar zijn we gestart of hebben we geïntensiveerd: gecoördineerde preventie jeugd, preventieve overleggen in de wijk, groepsaanpak, veilig schoolklimaat, voorkomen jonge aanwas, ondersteunen van de buurtouders en persoonsgerichte Aanpak Jeugd & Veiligheid. Er is een samenwerkingsconvenant van deze laatste Aanpak met het Zorg- en Veiligheidshuis Zaanstreek-Waterland. Het convenant draagt efficiënter bij  aan een duurzaam perspectief voor afglijdende en criminele jongeren. Daarnaast is de manier van regievoeren verbeterd. Ook zijn specifieke interventies voor jongeren, zoals 1-op1-coaching en het inzetten van ervaringsdeskundigen, succesvol gebleken.

Straatintimidatie en discriminatie tegengaan
De Aanpak Straatintimidatie 2023-2026 is vastgesteld. Deze aanpak is verder vormgegeven met een aantal partners voor het tegengaan van intimiderend gedrag op straat tegen onder andere vrouwen en LHBTIQ+ personen. Begin 2024 geeft een RIB de raad meer informatie over de inspanningen en resultaten. Zaanstad is toegelaten tot het programma Veilige Steden van het Ministerie van OCW. Daarmee krijgen we de komende vier jaar jaarlijks 30.000 euro subsidie voor deze Aanpak.

Omgaan met polarisering in de samenleving
In december 2023 is het dreigingsniveau in Nederland verhoogd naar 4 (substantieel) van in totaal 5 dreigingsniveaus. Dat betekent dat de kans op een aanslag reëel is. Door het opgelaaide conflict in Israël en de Palestijnse gebieden, koranschendingen in verschillende Europese landen en de oproepen tot aanslagen van terroristische organisaties, is de dreiging vanuit het jihadisme toegenomen. De gemeente is alert op CTER-signalen (Contraterrorisme, Extremisme en Radicalisering) en bespreekt casuïstiek met de veiligheidspartners. In het bijzonder was er afgelopen jaar aandacht voor het fenomeen zelfverklaarde soevereinen: een groeiende groep mensen die de overheid niet meer erkennen. Dit is een zorgwekkende trend die we nauwgezet volgen binnen het samenwerkingsverband in de regio.

Toename aantal demonstraties
Het aantal demonstraties in Zaanstad groeit (48 in 2013). Dat vraagt door de polarisatie in de samenleving steeds meer inzet van gemeente en politie. Het doel is altijd om als overheid het demonstratierecht maximaal te faciliteren zodat eenieder op een goede en veilige manier van dit recht gebruik kan maken. Tegelijkertijd moeten we rekening houden met het bewaken van de openbare orde en veiligheid.

Team Wijkgerichte Overlast  (TWO)
De positie van het TWO in de organisatie is duidelijker geworden door integrale samenwerking met het interventieteam. We stemmen meldingen af en verdelen die op basis van het type interventie.
Zo pakt het TWO snel en flexibel door op laagdrempelige signalen (overlast) en zetten we diepgaandere signalen of bevindingen door naar collega-afdelingen of teams (ondermijning). Indien nodig trekken we hierna alsnog gezamenlijk op. In oktober 2023 is het TWO opgeschaald naar heel Zaandam-Oost.
In 2023 heeft  het TWO 575 huisbezoeken afgelegd: voor ongeveer 30% gerelateerd aan illegale verhuur, woningsplitsing en overige ondermijnende signalen, in ongeveer  50% van de huisbezoeken ging het om controles n.a.v. signalen van een onjuiste BRP (Basis Registratie Personen) op een adres. De resterende 20% aan huisbezoeken betrof controles op grond van  de huisvestingsverordening.
Per maand vinden gemiddeld ongeveer 48 huisbezoeken plaats.

We zien dat casussen vaak ingewikkelder in elkaar steken of herhaaldelijk terugkomen. Dan is meer afstemming en onderzoek nodig voordat we ermee aan de slag kunnen. Met de komst van (en samenwerking met) het Interventieteam moeten we dus vaak snel  beoordelen of we onderzoeken moeten terugdraaien en/of we informatie kunnen delen.  

Aanpak overlast en criminaliteit
Het Lokaal Veiligheidsarrangement (LVA)
Het LVA gemeente Zaanstad is een samenwerkingsverband tussen ProRail, NS, Connexxion/EBS, Politie en de gemeente Zaanstad, waarin de veiligheid in en rondom de Zaanse treinstations centraal staat. In december 2023 heeft vervoersbedrijf EBS het contract voor het exclusief verzorgen van het openbaar vervoer in Zaanstad overgenomen van Connexxion, waarmee alle partijen aan boord zijn voor de samenwerking.

Adequaat optreden tegen overlast en onveilig gedrag
Politie en Handhaving hebben samen adequaat opgetreden tegen overlastgevend en gevaarlijk gedrag. Waar mogelijk en nodig hebben we bestuursrechtelijke instrumenten als lasten onder dwangsom (LOD’s) ingezet tegen drugsdealers (22x), personen met wapens (10x), of inbrekerswerktuig (10x) op zak en 26 keer aan personen die zich schuldig hebben gemaakt aan een verstorende samenscholing. In 2023 zijn 5 lasten onder dwangsom verbeurd vanwege recidive Daarnaast gaven we overlastgevers 28 keer een verblijfsontzegging; 9 personen kregen een gebiedsverbod.

Wat hebben we nog meer gedaan:  

Wietpilot
Op 15 december 2023 zijn we met de aanloopfase van het wietexperiment gestart (proef waarbij legale telers wiet zullen leveren aan coffeeshops) met de gemeenten Breda en Tilburg. Deze fase duurt ongeveer zes maanden. We verwachten dat er daarna genoeg aanbod is vanuit de telers om de rest van de aangesloten gemeenten van wiet te kunnen voorzien. Dit beeld is echter constant in ontwikkeling en de daadwerkelijke start van de pilot in Zaanstad is daar mede van afhankelijk. In 2023 is de derde coffeeshop geopend in Zaanstad Noord. Ook deze coffeeshop sluit aan bij de wietpilot.