Product 2.3 Mobiliteit
Toelichting op product
De opgaven voor Zaanstad, onder andere op het gebied van verstedelijking en duurzaamheid, leveren een stevige mobiliteitsopgave op. Dit vraagt om een nieuwe balans tussen de vervoerwijzen; een overgang in mobiliteit met meer aandacht voor schone en gezonde mobiliteit, goed ingepast in een veilige en aantrekkelijke openbare ruimte en passend bij de unieke Zaanse identiteit. Dit betekent een hoger gebruik van het openbaar vervoer en de fiets om de groei duurzaam te kunnen accommoderen. Maar ook meer deelmobiliteit én meer faciliteren van elektrisch rijden door te voorzien in openbare laadpunten. De transitie vindt overal in Zaanstad plaats, maar de omvang van de transitie en de mate waarin elke vervoerwijze daarin een rol speelt, verschilt per gebied. De transitie gaat geleidelijk en is vaak gekoppeld aan ruimtelijke ingrepen in de vorm van intensivering van de woningbouw en/ of versterking van de mobiliteitsstructuur. Verschillende mobiliteitsopties moeten ook voor iedereen toegankelijk en betaalbaar blijven. De mobiliteitsopgave is uitgewerkt in het Zaans Mobiliteitsplan (ZMP). Het ZMP bevat een uitvoeringsagenda; een overzicht van uitwerkingsprojecten en –plannen om de mobiliteit op korte en lange termijn goed te regelen. Deze uitvoeringsagenda is in 2022 vertaald naar een meerjarenprogramma waarin de projecten en plannen zijn geprioriteerd. Het meerjarenprogramma geeft richting voor 2024 en verder. Andere belangrijke taken binnen mobiliteit zijn de regionale samenwerking en projecten, de advisering binnen gebiedsontwikkelingen, het ontwerpen van infrastructuur, het beheer van de wegen, verkeerslichten en borden en de afhandeling van vragen en meldingen van bewoners. |
|---|
Naam | Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Begroting 2023 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
% Inwoners dat tevreden is over verkeersveiligheid in de eigen buurt | 49% | 43% | 40% | 42% | 50% | 60% | Zaanpeiling |
Aantal publieke laadpunten voor elektrische auto’s | 326 | 394 | 494 | 810 | 750 | 1.500 | MRA-e |
Duurzaamheids-score van de mobiliteit in de gemeente | 4,46 | nb | 4,78 | 4,49 | 5,3 | 6,0 | CROW |
Toelichting indicatoren
% Inwoners dat tevreden is over verkeersveiligheid in de eigen buurt
Dit percentage is de afgelopen drie jaar redelijk stabiel. Het is een goed teken dat - ondanks de toegenomen mobiliteit - bewoners zich de afgelopen jaren niet onveiliger zijn gaan voelen in het verkeer. Het aantal ongevallen is ook al een aantal jaar stabiel in onze gemeente. Voor de komende jaren is de landelijke verwachting dat het aantal ongevallen op de weg zal toenemen als er niet wordt ingegrepen. Voornamelijk omdat het steeds drukker wordt op de fietspaden (met onder andere e-bikes) en steeds meer ouderen blijven deelnemen aan het verkeer. Met de invoering van risico-gestuurd beleid zullen we de komende jaren in samenwerking met de vervoerregio Amsterdam inzetten op het keren van deze landelijke trend (Strategisch Plan Verkeersveiligheid en Regionale Aanpak Verkeersveiligheid 2030).
Publieke laadpalen
Het oorspronkelijke cijfer van het jaar 2022 stond op 612 in plaats van 494. Er zijn in 2023 in totaal 99 laadpalen geplaatst. Omdat iedere laadpaal is uitgerust met twee laadpunten, zijn er in 2023 in totaal dus 198 laadpunten bijgekomen.
Duurzaamheidsscore van de mobiliteit
Ten opzichte van het landelijke gemiddelde scoort Zaanstad op het onderdeel deelauto’s onder het landelijk gemiddelde. Zaanstad doet het beter dan het landelijk gemiddelde op de onderdelen laadpunten, fietsinfrastructuur en vervoerswijze.
Terugblik op speerpunten 2023
HOV ZaanIJ Amsterdam – Zaanstad
De verkenningsfase is begin 2023 afgerond met de keuze voor een Metrobus (BRT). In opdracht van de vier samenwerkende organisaties is de planstudiefase in het eerste kwartaal van 2023 opgestart, die naar verwachting ruim drie jaar zal vragen. De aanpak en het dekkingsvoorstel voor deze fase waren in juni 2023 gereed en door de raad bestuurlijk vastgesteld.
Projecten regionale bereikbaarheid
De aanpak verkeersdruk Thorbeckeweg (AVANT) is succesvol aanbesteed waarmee de realisatie van het hoofdcontract is gestart.
De Dam tot Dam-fietsroute met brug over Zijkanaal H heeft bij alle samenwerkingspartners de benodigde aanvullende dekking rond gekregen, zodat het oorspronkelijke plan alsnog uitgevoerd kan worden. Het ontwerp voor het verkeersveilig maken van de Sluispolderweg is eind 2023 opgestart met als doel dat deze gereed is voor oplevering van de Dam tot Dam fietsroute en het project AVANT.
De Afwaardering A7 tot een stadsweg is uitgewerkt in een definitief ontwerp en het kredietbesluit is vastgesteld door de raad.
Voor de Guisweg is in april het definitief voorkeursalternatief Guisweg vastgesteld. Er is daarna een bestuursovereenkomst opgesteld. In juli 2023 is deze vastgesteld voor de planuitwerkingsfase voor de wijze van samenwerking en de verantwoordelijkheden.
De openstelling van de Busbrug en de daarmee samenhangende aanpassingen aan de rondweg Westerkoog kan alleen doorgaan als er een oplossing is voor de benodigde vergunning voor stikstof, zodat ook een bestemmingsplanprocedure kan worden doorlopen. De uitgevoerde werkzaamheden staan geheel in het teken van het vinden van deze oplossing.
Er is nog geen zicht op de totale financiering van de verbinding A8–A9. De urgentie van de korte termijn leefbaarheidsmaatregelen Zaanstad Noord wordt daarmee steeds groter. Voor één van de maatregelen waar Zaanstad verantwoordelijk is, de verbindingsweg Assendelft, is het ontwerp gereedgekomen en met hulp van de Provincie en de VRA is de benodigde aanvullende dekking rondgekomen. Ook is het verkennen van een verrijking van de maatregelen met de provincie afgesproken. Daarbij kijken we kritisch naar de effectiviteit van de nu beoogde maatregelen en nemen we de ideeën vanuit de bewoners, het agenda-initiatief van de raad en de breed aangenomen motie voor de leefbaarheid in Zaanstad Noord mee. De verrijking wordt mede gevoed vanuit het mobiliteitsplan Assendelft dat in oktober is gestart.
Inzet op duurzame mobiliteit
We zijn gestart met het project voor de invoering van zero emissiezones vanaf 2026. Hiervoor hebben we in 2023 vanuit het Rijk een financiële bijdrage ontvangen. Ook zijn we gestart met het opstellen van een strategie voor het realiseren van hubs.
Verbeteren verkeersveiligheid
In samenwerking met de schoolbesturen, directies, bewoners en ouders hebben we gewerkt aan het programma Verkeersveilige Schoolomgeving en zijn op negen basisschoollocaties in Zaandam en Assendelft verbeteringen aangebracht. Er zijn onder andere schoolzones (met een lagere adviessnelheid) aangelegd en oversteekvoorzieningen zijn verbeterd. Verder hebben we met partners zoals de Vervoerregio Amsterdam en de politie gewerkt aan een Meerjaren Uitvoeringsprogramma Verkeersveiligheid. Aan de hand van ongevallendata en analyses is er nu een aanpak voor de komende jaren voor scholing/campagnes, veiliger maken van wegsituaties en handhaving. In samenwerking met de politie en het OM is de flexibele flitspaal voor het eerst als handhavingsinstrument ingezet.
Vanuit verkeersveiligheid, duurzaamheid en verbetering van de leefbaarheid wordt zowel een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur als een GOW 30 kilometer zone steeds meer de norm binnen de bebouwde kom. Met partners hebben we onderzocht welke wegen binnen Zaanstad hiervoor in aanmerking komen. De onderzoek rapportage is ambtelijke gereed en zullen we in het eerste kwartaal van 2024 aan het bestuur aanbieden.
In lijn met het Strategisch Plan Verkeersveiligheid geven we bovengenoemde werkwijze invulling aan het aan de voorkant voorkomen van verkeersongevallen.
Uitwerkingsplannen ZMP
We hebben een uitwerking gemaakt van alle projecten en maatregelen in het ZMP. We hebben alle projecten onderzocht op inhoud, noodzakelijke capaciteit en financiële gevolgen. En vervolgens in welke mate een maatregel of project bijdraagt aan het behalen van een van de twaalf hoofdkeuzes (doelen) uit het ZMP. We leggen onze prioritering nog voor aan college en raad.
Vanuit het coalitieakkoord zijn eenmalig middelen ter beschikking zijn gesteld voor de projecten Actieplan Fiets, Knelpunten Fiets, Deelmobiliteit, Toegankelijkheid OR en Laadinfrastructuur. Deze projecten zijn allemaal gestart en lopen door in 2024. Door gebrek aan capaciteit is met het project Voetgangers nog geen begin gemaakt. Verder zijn we van start gegaan met projecten op het gebied van Deelmobiliteit en Hubs. Ook deze projecten lopen door in 2024.
Ook werkten we aan het nieuwe Parkeerbeleid. In december heeft daarover een eerste sessie met de raad plaatsgevonden. De verwachting is dat we in de loop van 2024 aan de raad een voorstel tot vaststelling kunnen doen.