Jaarlijks ontvangt Zaanstad volgens een bepaald verdeelstelsel een uitkering uit het Gemeentefonds. Het verdeelstelsel is opgenomen in de Financiële verhoudingswet . In de verdeling van het fonds naar de gemeenten wordt rekening gehouden met onderlinge verschillen in kosten waarmee de gemeenten te maken hebben en met de draagkracht van de gemeenten (de belastingcapaciteit). De omvang van het Gemeentefonds is gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Het Rijk heeft aangegeven dit principe los te laten voor de jaren 2026 en verder. Karakteristiek voor de algemene uitkering is dat elke gemeente vrij is in de besteding van het geld.
